Και μη χειρότερα...: Τα πιο κακοποιημένα μνημεία του κόσμου

Οι ατραξιόν που κατακλύζονται από ορδές βανδάλων!

Ιστορικές και λιγότερο ιστορικές κατασκευές, περίφημες πάντως στην οικουμένη, γίνονται στόχος πράξεων βανδαλισμού, αλλάζοντας μια για πάντα τη μορφή τους.

Από ορόσημα για τις πόλεις που τα φιλοξενούν μέχρι έργα τέχνης και απλές τουριστικές ατραξιόν, τα δημόσια αυτά μνημεία μετρούν μια πλούσια ιστορία γκράφιτι και κακοποίησης.

Άλλοτε στο πλαίσιο της «παράδοσης» και άλλοτε σε μια προσπάθεια μεταμόρφωσής τους, οι βάνδαλοι αποφασίζουν να παρέμβουν δραστικά (και εικαστικά;) αφήνοντας το στίγμα τους βαθιά χαραγμένο στη μορφή τους.

Και αν διερωτάστε, είναι πράγματι τα πιο κακοποιημένα μνημεία του πλανήτη, με τις δημοτικές Αρχές να τα καθαρίζουν συχνά, αν και μάταια, καθώς οι καλλιτέχνες του δρόμου δεν φαίνονται διατεθειμένοι να τα αφήσουν στην ησυχία τους...

Σημείωση: η πλέον περίφημη κακοποίηση μνημείου αφορά φυσικά στον Παρθενώνα και τα ζοφερά τεκταινόμενα της καταστροφής του, θεωρούμε ωστόσο πως τα γεγονότα είναι γνωστά σε όλους και δεν χρειάζονται περαιτέρω ανάλυση...

Ο τάφος του Τζιμ Μόρισον - Παρίσι, Γαλλία

Ο δαιμόνιος ροκάς Τζιμ Μόρισον των The Doors είναι θαμμένος στο παρισινό κοιμητήριο Père Lachaise, μετά τον αιφνίδιο θάνατό του στη γαλλική πρωτεύουσα στις 3 Ιουλίου 1971. Το ταφικό μνημείο του, παρά το γεγονός ότι μέχρι το 1973 παρέμενε χωρίς όνομα, μετατράπηκε γρήγορα σε χώρο «προσκυνήματος» για τους χιλιάδες οπαδούς του, που άφηναν λουλούδια, γράμματα και αναμνηστικά πάνω του.

Δεν παρέλειψαν βέβαια να αφήσουν και τόνους γκράφιτι, αρχικά πάνω στο μνημείο του Μόρισον και αργότερα στους γύρω τάφους, τα δέντρα, ακόμα και τις δομές του νεκροταφείου, καθώς οι ορδές των επισκεπτών στα τόσα χρόνια ήθελαν να καταθέσουν την ψυχούλα τους.

Όσο για το απόλυτο σύμβολο του ταφικού του μνημείου, τη γύψινη προτομή του Μόρισον που φιλοτέχνησε ο κροάτης καλλιτέχνης Mladen Mikulin και τοποθετήθηκε στον τάφο το 1981, μαζί με νέα ταφόπλακα για τα 10 χρόνια από τον θάνατό του, αποτέλεσε αντικείμενο ευρείας -και πολύχρωμης, αλίμονο- «διακόσμησης» από τον κόσμο, μέχρι το 1988 τουλάχιστον που κλάπηκε...

Ο Τοίχος της Τσίχλας - Σιάτλ, Ουάσιγκτον, ΗΠΑ

Το περίφημο Gum Wall της αμερικανικής πόλης ξεκίνησε με τους πλέον ταπεινούς σκοπούς: το κοινό που περίμενε ατέλειωτες ώρες στην ουρά για να εισέλθει στα θέατρα της περιοχής άρχισε να κολλά τις τσίχλες του στον κοντινότερο τοίχο. Κι ό,τι ξεκίνησε πράγματι ως πράξη βανδαλισμού μετατράπηκε σύντομα σε καινοτόμο έργο τέχνης, ιδιαίτερα μετά το 1999 όταν ο κόσμος άρχισε να συντελεί μαζικά στη διακόσμηση του τοίχου.

Και πρόκειται πράγματι για ένα από τα ελάχιστα «έργα τέχνης» της οικουμένης που ο βανδαλισμός, αν και δεν ενθαρρύνεται ακριβώς, είναι απολύτως απαραίτητος για τη διατήρηση του καθεστώτος του έργου!

Εγκατεστημένος στο Post Alley κάτω από το Park Place Market, ο τσιχλο-τοίχος παραμένει δημοφιλής και συνεχίζει να επεκτείνεται, όσο τουλάχιστον τα θέατρα της περιοχής συνεχίζουν να προσελκύουν κοινό. Κι έτσι η εικαστική παρέμβαση του κόσμου, αν και σχετικά ενοχλητική, μετέτρεψε ένα δρομάκι σε τουριστική ατραξιόν μιας πόλης...

Η Σφίγγα - Γκίζα, Αίγυπτος

Η Μεγάλη Σφίγγα της Γκίζας είναι ένα από τα παλιότερα μνημεία της οικουμένης, κι ως τέτοιο είναι σχετικά λογικό να έχει παραμορφωθεί από πράξεις βανδαλισμού και να αμαυρώνεται από τα γκράφιτι που φιλοξενεί στο σώμα της.

Για τη χαμένη μύτη της, ο θρύλος τη θέλει να ανατινάζεται από γαλλικό κανονιοβολισμό κατά τη ναπολεόντεια εισβολή στην Αίγυπτο το 1798, κάτι που φαίνεται ωστόσο να μην ισχύει, καθώς σε σκίτσα που έγιναν δεκαετίες πριν η Σφίγγα συνέχιζε να μην έχει μύτη!

Η πραγματικότητα είναι ελαφρώς διαφορετική: ο πραγματικός βανδαλισμός συνέβη το 1378, όταν ο Muhammad Sa’im al-Dahr πετσόκοψε τη μύτη της αφού παρατήρησε ότι οι ντόπιοι χωρικοί λάτρευαν το μνημείο ως θεό, παρακαλώντας το να τους δώσει μια καλή σοδειά. Τον βανδαλισμό του τον πλήρωσε βεβαίως ακριβά, καθώς λιντσαρίστηκε κατόπιν από τον αγριεμένο όχλο...

Το Fremont Troll - Σιάτλ, Ουάσιγκτον, ΗΠΑ

Επιστροφή στο Σιάτλ και την ιδιόρρυθμη γειτονιά Fremont, όπου φιλοξενεί το Fremont Troll, ένα γιγαντιαίο άγαλμα καμωμένο από οπλισμένο σκυρόδεμα που κατοικεί κάτω από τη γέφυρα Aurora στοιχειώνοντας τις σκοτεινές εσοχές της από το 1990.

Η μορφή του αλλάζει έκτοτε συνεχώς και οι φωτογραφίες το έχουν απαθανατίσει σε πολυάριθμους χρωματικούς τόνους, ενώ ακόμα και άτυχο Σκαραβαίο κρατούσε κάποια στιγμή στο ένα του χέρι!

Φαίνεται πως η αγριωπή όψη του troll δεν αποθαρρύνει τους γκραφιτάδες και τους καλλιτέχνες του δρόμου από το να εξαντλούν τη δημιουργικότητά τους πάνω του, και παρά τις αναρίθμητες απόπειρες εθελοντικών οργανώσεων να το καθαρίσουν και να το επαναφέρουν στην αρχική του μορφή, το Fremont Troll παραμένει συνεχώς σε καθεστώς μεταποίησης...

Οι Παρισινές Κατακόμβες - Παρίσι, Γαλλία

Τα απομεινάρια 6 εκατομμυρίων περίπου κατοίκων της Πόλης του Φωτός γεμίζουν τα οστεοφυλάκια που σχηματίζουν τις περίφημες Κατακόμβες του Παρισιού.

Οι συνθήκες χαμηλού φωτισμού και η δυσκολία να ελεγχθεί και να προστατευτεί ικανοποιητικά το εκτεταμένο αυτό δίκτυο υπόγειων στοών το έχουν αφήσει έρμαιο στις αδηφάγες ορέξεις των βανδάλων, με τα επίσης εκτεταμένα ωστόσο γκράφιτι να λειτουργούν συμπληρωματικά στο μακάβριο θέαμα των επιδέξια τοποθετημένων οστών που ξεθάφτηκαν από τα μεσαιωνικά παρισινά κοιμητήρια.

Κι ενώ το γκράφιτι είναι τέχνη, ο βανδαλισμός είναι μια εντελώς άλλη ιστορία. Κι έτσι τον Σεπτέμβριο του 2009, οι Παρισινές Κατακόμβες έκλεισαν προσωρινά για το κοινό όταν βάνδαλοι χτύπησαν πράγματι το μέρος, διασκορπίζοντας κρανία και οστά στα περάσματα, θέλοντας προφανώς να ενσπείρουν τον τρόμο στους ανυποψίαστους τουρίστες...

Η πινακίδα του Χόλιγουντ - Καλιφόρνια, ΗΠΑ

Η παγκοσμίως γνωστή πινακίδα «HOLLYWOOD», που είναι εγκατεστημένη στις νότιες πλαγιές του Όρους Lee της περιοχής Hollywood Hills, ανεγέρθηκε το 1923, το «HOLLYWOOD» είναι ωστόσο πιο πρόσφατο (1949) καθώς η αρχική επιγραφή έγραφε «HOLLYWOODLAND» και αφορούσε σε διαφήμιση ενός νέου οικιστικού οικισμού!

Ο κόσμος πήρε βέβαια το θέμα στις πλάτες του και αποφάσισε να τροποποιήσει την πινακίδα σύμφωνα με τα γούστα του. Ήταν λοιπόν ο Danny Finegood -που μεγάλωσε κυριολεκτικά στις σκιές της πινακίδας- που ξεκίνησε το μπαράζ των βανδαλισμών της επιγραφής: με τη βοήθεια των φίλων του φαρσέρ, ο τύπος άλλαξε τα γράμματα της επιγραφής πολυάριθμες φορές, με κορυφαία ίσως τροποποίηση αυτή που συνέβη την Πρωτοχρονιά του 1976, όταν κρέμασαν κουρτίνες στα «Ο» για να σχηματίσουν τη λέξη «HOLLYWeeD», γιορτάζοντας τους χαλαρότερους νόμους που είχε περάσει η πολιτεία της Καλιφόρνια για τη χρήση ινδικής κάνναβης!

Ικανοποιημένος από την τεχνική του, ο Finegood δεν άφησε την πινακίδα στην ησυχία της: «HOLYWOOD» (Πάσχα του 1977), «OLLYWOOD» και «OIL WAR» στις αρχές της δεκαετίας του '90 ήταν μερικές μόνο από τις πλέον εμπνευσμένες μεταποιήσεις του...

Το Ράντσο με τις Κάντιλακ - Τέξας, ΗΠΑ

Το Cadillac Ranch έξω από το Amarillo του Τέξας πρόκειται για μια διαδραστική κατασκευή που εξελίσσεται στον χρόνο: είναι τα γκράφιτι των περαστικών που ανανεώνουν συνεχώς τη δομή της!

Αποτέλεσμα της δημιουργικής φύσης της καλλιτεχνικής κολεκτίβας Ant Farm, το Cadillac Ranch ολοκληρώθηκε το 1974 και αποτελείται από 10 Κάντιλακ που έχουν «φυτευτεί» στο εύφορο έδαφος του Τέξας.

Τα αυτοκίνητα έχουν μάλιστα τοποθετηθεί σύμφωνα με τη χρονιά κατασκευής τους, από το 1949 ως το 1963 δηλαδή, ενώ η Ant Farm καλωσόρισε από την αρχή τη δημιουργικότητα του κόσμου στο έργο της.

Τα αμάξια βάφονται μάλιστα περιοδικά για να συνεχίζουν να λειτουργούν ως «καμβάδες» στη δημιουργική φαντασία των περαστικών, όλα τους σε ομοιόμορφο χρώμα (άσπρο, κίτρινο, ροζ, κόκκινο, μπλε, μαύρο ματ κ.λπ.)...

Η Μικρή Γοργόνα - Κοπεγχάγη, Δανία

Το περίφημο σύμβολο της δανικής πρωτεύουσας αποκαλύφθηκε το 1913, μόνο για να καταστεί ένα από τα πλέον κακοποιημένα μνημεία του κόσμου! Η μπρούτζινη φιγούρα «έχασε» το κεφάλι της κυριολεκτικά αναρίθμητες φορές, το δεξί της χέρι πετσοκόφτηκε, ενώ το 2003 οι βάνδαλοι πήγαν το πράγμα στα ακραία του όρια όταν τοποθέτησαν εκρηκτικά για να ανατινάξουν το άγαλμα από την πέτρινη βάση του!

Η Μικρή Γοργόνα γνώρισε όμως και χρωματικές εκπλήξεις στον έναν αιώνα ζωής της, καθώς βάφτηκε πολυάριθμες φορές, είτε ολόκληρη είτε τμηματικά, μέχρι και ρούχα φόρεσε κατά καιρούς. Το 2006 μάλιστα οι δημοτικές Αρχές ανακοίνωσαν ότι θα μεταφέρουν το άγαλμα σε ασφαλέστερη τοποθεσία, αν και το σχέδιο εγκαταλείφθηκε καθώς θεωρήθηκε ότι κάτι τέτοιο θα μαγνήτιζε ακόμα περισσότερους βάνδαλους!

Κι έτσι η Γοργόνα παραμένει αγέρωχη, αν και χτυπημένη από την κακοποίηση, στην αρχική της θέση, για να υποδέχεται τα καράβια που πιάνουν λιμάνι στην Κοπεγχάγη...

Πέτρινα Ψάρια - Καλιφόρνια, ΗΠΑ

Τα περίφημα Fish Rocks (ή Κεφάλια Φάλαινας) είναι εγκατεστημένα στο εύγλωττο Poison Canyon της Καλιφόρνια. Κι ενώ η διάβρωση της πέτρας έκανε την περισσότερη δουλειά, απαίτησε και τη δημιουργική ματιά ντόπιου (αλλά και λίγη λευκή μπογιά) για να ξεπηδήσουν τα ψάρια από τα άνυδρα βράχια.

Ο καλλιτέχνης δεν υπέγραψε μάλιστα το έργο του, το οποίο υπάρχει από τα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η κυβέρνηση της Καλιφόρνια δεν ήταν ωστόσο καθόλου ικανοποιημένη από την εικαστική παρέμβαση στα Fish Rocks και έστειλε τα Προσκοπάκια στις αρχές της δεκαετίας του 1970 να βάψουν τα βράχια καφέ. Η κίνηση εξόργισε τους ντόπιους και σύντομα οι πέτρες θα αποκτούσαν και πάλι μορφή ψαριών, αν και με σαφώς λιγότερο περίτεχνη τεχνοτροπία.

Το 1972 βέβαια οι νεαροί «καλλιτέχνες» πιάστηκαν, ομολόγησαν το έγκλημα και τους προσφέρθηκε η εξής συμφωνία: αν αφαιρούσαν τα άλλα γκράφιτι, οι λευκές μορφές των ψαριών θα παρέμεναν στα βράχια, σε μια κίνηση καλής θέλησης της πολιτείας. Έτσι κι έγινε...

Το Τεράστιο Χέρι της Ατακάμα - Έρημος Ατακάμα, Χιλή